Marlon James, młody jamajski autor, na początku wieku odnoszący pewne sukcesy w Stanach Zjednoczonych, światową sławę osiągnął po wydaniu w 2015 roku „Krótkiej historii siedmiu zabójstw”, powieści nagrodzonej Bookerem. W Polsce „Krótka historia” ukazała się trzy lata temu; niewątpliwie to na fali sukcesu tamtej książki ukazuje się teraz u nas debiutancki tekst Jamesa, brutalny, chaotyczny i niewątpliwie barwny „Diabeł Urubu”. Powieść, która zdobyła kilka nagród, ale zanim to nastąpiło, została odrzucona przez 78 wydawców…

Akcja „Diabła Urubu” toczy się w małej jamajskiej miejscowości, Gibbeah, należącej w dużej części do Aloysiusa Garveya. Gibbeah staje się sceną dramatycznego pojedynku, zarówno duchowego, jak i czysto fizycznego, między miejscowym pastorem, Hectorem Blighiem, a nowoprzybyłym do okolicy - jak się początkowo wydaje - Apostołem Yorkiem. Bligh, przez łagodnie mówiąc silną skłonność do zaglądania do kieliszka, nazywany również Rumem Kaznodziejem, opuszcza swój kościół; York przejmuje kontrolę nad parafią, snując charyzmatyczne opowieści o karze i zbawieniu. Po stronie każdego z adwersarzy staje kobieta: Rum Kaznodziej zamieszkuje u Wdowy Greenfield, a Apostoła wspiera rozrywana przez wewnętrzne sprzeczności Lucinda. Konflikt szybko przybiera gigantyczne rozmiary. Płyną obelgi, płynie krew, pojawiają się pierwsze ofiary. Wcześniej skrywane grzechy mieszkańców Gibbeah ujawniają się w spektakularny sposób. Nad wszystkim unosi się atmosfera biblijnych wizji i jamajskich praktyk obeah, oraz stada sępników, zwanych też urubu, w ludowej tradycji uważanych za wysłanników diabła. Brutalność przypominających horrory opisów odpowiada brutalności życia: zdrady, pobicia, gwałty czy wykorzystywanie słabszych są dla większości bohaterów powieści niemal codziennymi doświadczeniami. W szczególności dotyczy to dwóch głównych protagonistów: Bligha, który odpowiada za śmierć brata, do jakiej doszło w tragikomicznych okolicznościach, i Yorka, którego przeszłość okazuje się mieć wiele wspólnego z wspomnianym wcześniej Garveyem.

Tym co wyróżnia „Diabła Urubu”, oprócz mieszanki tematów społecznych, elementów horroru i motywów fantastycznych, jest niestandardowa narracja i ciekawy język, w polskim tłumaczeniu oddany z wyjątkową klasą przez Roberta Sudoła (który skądinąd przekładał też „Krótką historię”). I tak książkę otwiera rozdział zatytułowany „Koniec”, przedstawiający śmierć Bligha. Ton i słownictwo niektórych fragmentów natychmiast sugerują, że w danej chwili wydarzenia obserwujemy z perspektywy prostych mieszkańców Gibbeah. Warto wspomnieć, że taka wielość stylów narracyjnych stanowiła wielką siłę wspomnianej już kilkukrotnie „Krótkiej historii”. Biblijno-magiczne odniesienia i ogólny nastrój opowieści przywodzą na myśl „Gdy oślica ujrzała anioła” Nicka Cave’a, choć tam akcja toczyła się na amerykańskim Południu, a nie w jamajskim interiorze. „Diabeł Urubu” powinien się też spodobać fanom „Amerykańskich bogów” Neila Gaimana. Przynajmniej tym cierpliwie znoszącym litry krwi i bardziej skomplikowany język opowieści.