„Proxima” Stephena Baxtera zaczyna się mało efektownie i początkowo można się obawiać, że mamy do czynienia ze znakomitą SF, której nikt nie przeczyta. Kogo dziś jeszcze ekscytuje powieściowa eksploracja i kolonizacja nieznanej planety? Tak „przyziemnej” fantastyki na polskim rynku można szukać ze świecą. Ale im dalej w fabułę, tym bardziej autor rozwija kilka interesujących wątków, które prowadzą w nieoczekiwanych kierunkach. Baxter przez cały czas stara się trzymać fabułę w ryzach i daleko od efektowności pulpowych space operowych powieści. Finalnie zatem czytelnicy otrzymają niebanalną fantastykę naukową środka; z doskonale zrównoważonymi wątkami naukowymi, podawanymi przystępnie i bez ambicji zadawania zbyt trudnych, „problemowych” pytań, okraszoną epickim rozmachem.

Fabuła dzieli się na dwa główne wątki. Jeden z nich to kolonizacja Proximy Centauri. Na pierwszym planie jest Yuri Eden. Od początku wiadomo, że nie jest to jego prawdziwe miano. Ale jego przeszłość pozostaje ukryta przez większość powieści i może być zmyłką dla czytelników. Kolonizacja nie jest przyjemnym procesem, jak można sobie wyobrazić. W tym przypadku nie ułatwia jej także fakt, że wszyscy kolonizatorzy pochodzą „z łapanki”. Żaden z nich się na to nie pisał, zostali zmuszeni za różne przewinienia, bez nadziei na powrót do domu. Czy to się może udać? Baxter nie idzie na łatwiznę i nie prowadzi fabuły prostą i utartą ścieżką. Nie zdradzając fabularnych zwrotów akcji, można napisać, że misja nie jest taka oczywista, jak wydaje się na początku. Drugi wątek to akcja w ludzkim kosmosie – Układzie Słonecznym. Początkowo pozostaje on w „długu” czasowym do wątku kolonizacyjnego, co jest zastanawiające, skoro tak naprawdę wątek kolonizacyjny to niejako skutki właśnie tego, co działo się wcześniej (konstruowanie wcześniejszych misji). Dochodzą do tego niepokoje, polityczne podziały: Chiny kontra reszta zjednoczonego świata. Autor dorzuca jeszcze odkrycie źródła nowego napędu, wspomaganego tzw. ziarnami. I jeśli czytelnikowi wydaje się, że już wie, jak potoczy się fabuła, to raczej się myli. Chwała wydawcy, że w okładkowym opisie nie zniszczył spoilerami przyjemności odkrywania.

Stephen Baxter w „Proximie” nie skupia się jedynie na akcji. Interesująco i przystępnie, bez nudzenia kontrastuje rozwój ludzkości i technologii. Ludzkość nie staje się bogom podobna dzięki temu, że odkryje nowe napędy i technologie. Wciąż jest uwikłana w dawne konflikty, słabości. Do tego zmienia się niekoniecznie na lepsze. Mimo ludzkich ułomności, sztuczne inteligencje, które pełnią w powieści istotną rolę, w jakiś sposób próbują humanistyczny pierwiastek w sobie zaszczepić. Autor do tego komplikuje sytuację tam, gdzie inni pisarze zajmują się łączeniem ludzkości. Ambicje mocarstw potrafią być destrukcyjne w swoim egoizmie.

Wszystko to zostało połączone w proporcjach, które doskonale się uzupełniają i tworzą bogatą, interesującą rozrywkę na najwyższym poziomie. Do wydania po polsku pozostały jeszcze „Ultima” i oby nie trzeba było czekać na nią zbyt długo. Tymczasem: zwlekać z lekturą części pierwszej nie warto.