Dysponując ludzką miarą i ludzkim umysłem, bardzo trudno jest nam myśleć w kosmicznych kategoriach. Trudno wyobrazić sobie wielkość kosmosu oraz jego starość. W tym bezmiarze czasoprzestrzennym mogło dojść do powstania wielu cywilizacji. A jednak nigdy wcześniej nie udało nam się żadnej spotkać. Dlaczego? Być może dlatego, że każda cywilizacja rozwinięta na tyle, by podejmować międzyplanetarne podróże, jest jednocześnie na tyle sprytna, żeby siedzieć cicho i się nie wychylać. Tylko że... no właśnie, sami o tym zapomnieliśmy. Odkąd tylko byliśmy w stanie, słaliśmy w kosmos sygnały, wystawiając się na odstrzał. I teraz, w tym ciemnym lesie kosmosu, leci do nas myśliwy, a jego zamiary nie są przyjazne.

„Ciemny las” Cixin Liu, będący drugą częścią trylogii „Wspomnienie o przeszłości Ziemi”, konfrontuje czytelnika z niezwykle ciekawym problemem: perspektywą wojny międzyplanetarnej, która wybuchnie za... kilka pokoleń. W stronę Ziemi zmierza flota statków Trisolariana, którzy szukając dla siebie nowego miejsca w kosmosie wybrali nasz błękitny glob. Wiemy o tym, że dotrą do nas za jakieś 400 lat, wiemy też, że przewyższają nas technologicznie. W tej chwili nie mamy szans w starciu z przeważającymi siłami wroga. Pytanie: co z tym zrobimy?

My - czyli kto? Ziemianie, wiadomo. Tyle, że jako Ziemianie nie mamy żadnych globalnych struktur. Organizacja Narodów Zjednoczonych, a także powołana w wiadomym celu Rada Obrony Planety to nic wobec konfliktów, niechęci i prywatnych interesów poszczególnych rządów narodowych. Szansa ludzkości tkwi w jej zjednoczeniu, ale egoizm naszego gatunku idzie tak daleko, że ludzie gotowi są poświęcić własne istnienie (zwłaszcza w perspektywie kilku pokoleń), niż schować dumę do kieszeni.

Oczywiście pewne próby są podejmowane. Problem w tym, że pozaziemska technologia doskonale infiltruje ziemski rozwój, uprzedzając przybyszów o wszystkim, co się u nas dzieje, a nawet umożliwiając blokowanie technicznego rozwoju. W tej sytuacji powołana zostaje funkcja Wpatrujących się w ścianę - którzy w ciszy własnego umysłu snują sekretne plany obrony naszego gatunku.

Cixin Liu wprowadza bardzo dużo wątków i postaci do swojej powieści. Sama rozpiętość czasowa to przeszło 200 lat. Struktura fabuły jest rozległa, ale jednocześnie spójna i wszystko tu wydaje się pełnić określoną funkcję i mieć sens, choć początkowo trudno nadążyć za mnogością wątków. Zdecydowana większość książki dotyczy reakcji ludzkości (zarówno jednostek, narodów jak i globalnych zjawisk np. ekonomicznych) na zbliżający się problem. Dopiero później zostaniemy przeniesieni w czasie, by obserwować postęp z perspektywy dwóch wieków.

„Ciemny las”, należący gatunkowo do science fiction i to w jej "twardej" odmianie, gdzie technologiczne modyfikacje i rozwój nauki mają zasadnicze znaczenie, pozostaje prozą realistyczną w sensie filozoficznym. Bardzo łatwo interpretować kosmiczne zagrożenie jako metaforę zagrożenia ekologicznego. W obrębie wspólnego wroga, oddalonego o kilka stuleci, ludzkość ma ogromne problemy we wspólnej walce. Osobiste interesy, egoizm, odrzucanie faktów czy zwykła ignorancja sprawiają, że sytuacja staje się coraz gorsza. Czas ucieka, a gdy będzie za późno, ucierpią wszyscy.

„Wspomnienie o przeszłości Ziemi” to bardzo dobry cykl. Zarówno otwierający go „Problem trzech ciał”, jak i „Ciemny las”, choć powiązane fabularnie (i w dużo mniejszym stopniu: osobowo), można czytać pojedynczo. Znacznie też różnią się od siebie, choć są równie wciągające. Tym bardziej czekam na zamykający trylogię tom: „Koniec śmierci”.