Albert Einstein i Erwin Schrödinger, dwaj wielcy fizycy, zdobywcy nagrody Nobla i... ikony współczesnej kultury popularnej. Einstein w swoich posiwiałych, rozczochranych włosach stał się niemal modelem lekko szurniętego choć wciąż genialnego naukowca, Schrödinger nie tak bardzo rozpoznawalny przez swój wygląd, inspiruje kocim eksperymentem twórców odzieży i memów. Obaj wydają się ekscentrykami, którym wiele jesteśmy w stanie wybaczyć ze względu na ich genialne umysły. Paul Halpern pokazuje nam, jacy byli zawodowo i prywatnie – względem innych i względem siebie nawzajem.

„Gra w kości Einsteina i kot Schrödingera. Zmagania dwóch wielkich uczonych z nieoznaczonością kwantową” to książka, która sama w sobie jest nieco kwantowa z natury. Jest zarazem biografią, jak i książką popularnonaukową. Co więcej, jest biografią podwójną: Alberta Einsteina i Erwina Schrödingera. Wszystkie te elementy zostały dobrze złożone, tak że współgrają ze sobą. Historia Einsteina jest związana z historią Schrödingera, bo ich odkrycia miały pewien związek i uwikłały naukowców w pewnego rodzaju rywalizację, zrazu przyjacielską, później skłóconą, wreszcie znów przyjacielską. Dynamika relacji między fizykami była na tyle żywa i dramatyczna, że stanowi dobry materiał na książkę. Halpern przy okazji dokłada wspomniany aspekt popularnonaukowy, to znaczy próbuje wyjaśnić czytelnikom, o co chodziło w teoriach obu noblistów.

Autor wskazuje na pewien paradoks leżący w odkryciach obu uczonych. Ich prace dotyczące mechaniki kwantowej doprowadzały do indeterminizmu, z którym badacze nie chcieli się pogodzić. Wszystko wskazywało na to, że w kwantowym mikroświecie nie ma porządkującej zasady. Poszukiwanie tego nadrzędnego porządku stało się życiową pasją obu uczonych. Próbowali oni wypracować – każdy na własną rękę – Teorię Wielkiej Unifikacji, pozwalającą powiązać mechanikę kwantową ze zjawiskami obserwowalnymi w nieco większej skali. W pewnym sensie zatem tak Einstein, jak i Schrödinger, poświęcili wiele czasu i pracy, by zaprzeczyć konsekwencjom swoich wcześniejszych odkryć. I choć żadnemu do końca się to nie udało, obaj położyli podwaliny pod rozwój późniejszych teorii – co zostało przedstawione w zakończeniu omawianej tu książki.

Innym niezwykle ważnym elementem „Gry w kości...” jest skupienie się Halperna na roli prasy czy szerzej: mediów w propagowaniu wiedzy. W dzisiejszych czasach bardzo łatwo wyobrazić sobie sianie dezinformacji – zwłaszcza dzięki internetowi i ogólnej niechęci do weryfikowania podanych informacji. Okazuje się jednak, że ponad pół wieku temu podobne schematy dezinformacji również istniały i miały równie negatywny wpływ. Niektóre efekty utrzymują się do dzisiaj, a wśród nich znajdują się oba uwzględnione w tytule elementy – powiedzenie Einsteina, że „Bóg nie gra w kości” oraz eksperyment Schrödingera z kotem zamkniętym w pudle. Halpern pokazuje, jak łatwo rozpowszechnia się ich przeinaczona wersja i ujawnia przed nami ich prawdziwe znaczenie.

„Gra w kości Einsteina i kot Schrödingera” to wciągająca książka, której narracja jest żywsza, niż w przypadku większości książek popularnonaukowych. Bierze się to z biograficznego zakotwiczenia, które wprowadza swego rodzaju szczątkową fabułę, dodatkowo rozbudzającą ciekawość czytelnika. Nie jest to książka bardzo szczegółowa – zarówno pod względem biograficznym, jak i naukowym – ale stanowi dobre wprowadzenie w tematykę mechaniki kwantowej i historii jej rozwoju.