NAST.pl
 
Komiks
  Facebook
Facebook
 
Forum

  RSS RSS

 Strona główna     Zapowiedzi     Recenzje     Imprezy     Konkursy     Wywiady     Patronaty     Archiwum newsów     Artykuły i relacje     Biblioteka     Fragmenty     Galerie     Opowiadania     Redakcja     Zaprzyjaźnione strony   

Zaloguj się tutaj! | Rejestruj

Patronat

Weeks, Brent - "Nocny anioł. Nemezis"

Nayler, Ray - "Góra pod morzem" (niebieska)

Ukazały się

Kingfisher, T. - "Cierń"


 Howard, Robert E. - "Conan. Księga pierwsza"

 Lloyd Banwo, Ayanna - "Kiedy byłyśmy ptakami"

 Jadowska, Aneta - "Tajemnica domu Uklejów"

 Sablik, Tomasz - "Mój dom"

 Pilipiuk, Andrzej - "Czasy, które nadejdą"

 Szmidt, Robert J. - "Szczury Wrocławia. Dzielnica"

 Bordage, Pierre - "Paryż. Lewy brzeg"

Linki

Pratchett, Terry; Stewart, Ian; Cohen, Jack - "Nauka Świata Dysku IV. Dzień sądu"
Wydawnictwo: Prószyński i S-ka
Cykl: Świat Dysku
Kolekcja: Nauka Świata Dysku
Tytuł oryginału: The Science of Discworld IV: JUDGEMENT DAY
Tłumaczenie: Piotr W. Cholewa
Data wydania: Wrzesień 2014
ISBN: 978-83-7961-033-4
Oprawa: miękka
Format: 142 x 202 mm
Cena: 32,00
Rok wydania oryginału: 2013



Pratchett, Terry; Stewart, Ian; Cohen, Jack - "Nauka Świata Dysku IV. Dzień sądu"

Nauka świata Kuli


„Dzień sądu” to czwarta część cyklu „Nauka Świata Dysku”. Znajomość poprzednich części nie jest potrzebna do rozkoszowania się lekturą tego tomu, lecz zarys ogólnej koncepcji serii będzie pomocny w krytycznym namyśle nad książką. Otóż „Nauka Świata Dysku” stanowi poboczny cykl wpisany w tytułowy Świat Dysku, stworzony przez Terry’ego Pratchetta. Od innych książek, których akcja rozgrywa się na Dysku odróżnia go to, że obok warstwy fabularnej prowadzone są różnego rodzaju rozważania o charakterze popularnonaukowym. Stąd współautorstwo matematyka Iana Stewarta i biologa Jacka Cohena.

„Nauka Świata Dysku” ma też własną, wewnętrzną fabułę, choć jest ona bardzo prosta i przypominana w każdym tomie. Otóż w magicznym świecie Dysku, na Niewidocznym Uniwersytecie w wyniku nie całkiem zamierzonego eksperymentu powstała Kula, będąca uniwersum mieszczącym się na bibliotecznej półce. Oczywiście: dla magów i innych mieszkańców Świata Dysku, bo dla mieszkańców świata Kuli jest to olbrzymi wszechświat, porównywalny do naszego... w zasadzie dokładnie taki, jak nasz – Kula stanowi odwzorowanie realistycznego świata umieszczonego w fantastycznych ramach Dysku. Dzięki temu możliwe są dwie rzeczy: ingerencja fantastycznych postaci w realistyczny, ziemski (kulisty) świat oraz wspomniane już, popularnonaukowe rozważania na temat struktury kulistej rzeczywistości i sposobów myślenia wykształconych przez jej mieszkańców.

Fabularny aspekt „Dnia sądu” można ująć w paru zaledwie zdaniach. Kolejny eksperyment magów z Niewidocznego Uniwersytetu doprowadził do anomalii w efekcie której jedna z bibliotekarek żyjących na Kuli pojawiła się nagle na Dysku. Jednocześnie religijny ruch Omnian coraz donośniej domaga się praw do Kuli, jako obiektu ważnego dla ich kultu. Magowie z uniwersytetu i Omnianie ścierają się na sali rozpraw w tytułowym dniu sądu, by wyłożyć swoje racje.

Fikcyjna historia wydaje się niczym więcej, jak (dobrze skrojonym) pretekstem do prowadzenia popularnonaukowych rozważań. Te dotyczą wielu tematów: budowy kosmosu i Ziemi, początków Świata i człowieka oraz drogi, jaką przebyli, struktury materii i struktury mitów. Czytelnik wciągany jest w coraz to nowe historie, nowe obszary nauki. Przypomina to nieco czytelniczy rollercoaster, gdzie wszystko wydaje się super w momencie doświadczania, lecz po wszystkim czujemy lekki zawrót głowy i nie potrafimy odtworzyć w pamięci tego, co przed chwilą się stało. Wiedza w „Nauce Świata Dysku” ma charakter mocno fragmentaryczny i rozrzucony.

Jest wszakże pewien czynnik spajający, o którym warto wspomnieć. To wyraźny podział na antropocentryczny i uniwersocentryczny sposób postrzegania. W przypadku pierwszego wszystko mierzone jest ludzką miarą. W przypadku drugiego człowiek funkcjonuje gdzieś na marginesach praw i porządków rządzących Wszechświatem. Pierwszy wydaje się subiektywny, drugi obiektywny, ale ważniejsze jest chyba inne rozróżnienie: pierwszy jest magiczny, drugi naukowy. „Dzień sądu” przeciwstawia sobie te dwie wizje rzeczywistości, zarówno w fabule jak i w znacznie obszerniejszych rozdziałach naukowych. Jednocześnie autorzy opowiadają się jednoznacznie za koncepcją uniwersocentryczną, za nauką (paradoksalnie reprezentowaną przez magów na Dysku).

W tym dualizmie myślenia leży największa wada „Dnia sądu”. Wydaje się, że Pratchett i jego akademiccy koledzy nie odrobili lekcji płynącej od Bronisława Malinowskiego (co nie jest takie wydumane, bo ten polski antropolog większość rzeczy pisał po angielsku). Otóż Malinowski zauważył, że opozycja pomiędzy myśleniem magicznym i myśleniem naukowym jest sztuczna (jak większość opozycji). Że społeczeństwa cywilizowane, w których dominuje myślenie racjonalne i naukowe, wciąż przejawiają tendencje do myślenia magicznego w tych momentach, w których nauka czy technika nie są w stanie zapewnić całkowitej kontroli. Te momenty nadal są obecne, więc temat pozostaje aktualny.

„Dzień sądu” to doskonała lektura, naprawiająca wszelkie krzywdy, jakie naszemu oglądowi i rozumieniu świata czyni szkoła. Nadmierne uproszczenia i dawno nieaktualne koncepcje zostają tu naprostowane, a do tego stanie się to w sposób dalece bardziej przyjemny. Nie ma co prawda w „Nauce Świata Dysku” tak wielkiej lekkości, jaka cechuje książki pisane przez Pratchetta „solowo”, jednak w kontekście gatunku popularnonaukowego jest to bardzo przejrzyste i jasne dzieło.


Autor: Aleksander Krukowski
Dodano: 2015-03-05 08:18:13
Komentarze
-Jeszcze nie ma komentarzy-
Komentuj


Artykuły

Plaża skamielin


 Zimny odczyt

 Wywiad z Anthonym Ryanem

 Pasje mojej miłości

 Ekshumacja aniołka

Recenzje

Hoyle, Fred - "Czarna chmura"


 Simmons, Dan - "Modlitwy do rozbitych kamieni. Czas wszystek, światy wszystkie. Miłość i śmierć"

 Brzezińska, Anna - "Mgła"

 Kay, Guy Gavriel - "Dawno temu blask"

 Lindgren, Torgny - "Legendy"

 Miles, Terry - "Rabbits"

 McCammon, Robert - "Królowa Bedlam"

 Simmons, Dan - "Czarne Góry"

Fragmenty

 Mara, Sunya - "Burza"

 Mrozińska, Marta - "Jeleni sztylet"

 Brzezińska, Anna - "Mgła"

 Rothfuss, Patrick - "Wąska droga między pragnieniami"

 Clarke, Arthur C. & Lee, Gentry - "Ogród Ramy"

 Sablik, Tomasz - "Próba sił"

 Kagawa, Julie - "Żelazna córka"

 Pratchett, Terry - "Pociągnięcie pióra. Zaginione opowieści"

Projekt i realizacja:sismedia.eu       Reklama     © 2004-2024 nast.pl     RSS      RSS