Twórczość tego pisarza chyba dawno nie gościła na naszym rynku wydawniczym i dlatego należałoby „Cichą wojnę” uznać za swoisty powtórny debiut tego pisarza w Polsce. Zapewne garstka czytelników pamięta poprzednie utwory tego pisarza wydane w naszym kraju. Wszyscy, którzy pierwszy raz zetkną się z twórczością McAuleya czytając „Cichą wojnę”, nie powinni się czuć zawiedzeni.

Fabuła powieści rozgrywa się na Ziemi i w Układzie Słonecznym. Ziemia podnosi się po spustoszeniu, którego dokonały zmiany klimatyczne i „kataklizm” nazywany w powieści Przewrotem. Zmieniły się układy sił, zmieniły się państwa (choć, na przykład, Unia Europejska nadal istnieje). Najpotężniejszym państwem na Ziemi wydaje się być Wielka Brazylia, latyno-anglosaskie imperium rządzone faktycznie przez wielkie rody, wywodzące się od tzw. zielonych świętych. Ustrój jest zorganizowany na coś w stylu mieszanki oligarchii, kapitalizmu i ekologicznych religii. Niezależnie od tego jak to zwać – jest to po prostu bardzo autorytarny ustrój. To wyniesienie ekologii do rangi religii daje się tłumaczyć, biorąc pod uwagę ekologiczne kataklizmy, które zmieniły Ziemię i układy sił na niej. W opozycji do Ziemi pozostają Zewnętrzni, czyli ludzkość, która wyruszyła w kosmos, zasiedlając Układ Słoneczny. I Zewnętrzni i Ziemianie mają swoją trudną historię, związaną z wojną między tymi odłamami ludzkości. Wojną, która podzieliła ludzkość w sposób, wydaje się, nieodwracalny. Na początku powieści poznajemy bohaterów, dzięki którym kruchy pokój między obydwoma odłamami może ulec zniszczeniu. Tak naprawdę, ten kruchy pokój to tylko fasada. Za kulisami różne siły, zarówno po jednej, jak i drugiej stronie prą do wojny. Każda z nich z różnych powodów, ale łączy je to, że poprzez wojnę widzą szansę na dalszy postęp.

W taki właśnie świat wkracza czytelnik i – na pewno w przypadku najniżej podpisanego – jest to świat, który jest atrakcyjny, ciekawy i nawet pasjonujący. Paul McAuley bohaterami powieści uczynił ludzi pochodzących z odmiennych kultur i warstw społecznych. Dzięki temu czytelnik może poznawać wykreowaną rzeczywistość z różnych punktów widzenia. A przy tym nie ma tu łatwego wartościowania na Dobrą i Złą stronę przyszłego konfliktu. Fabuła daleka jest od dychotomicznych podziałów i każda frakcja prezentuje zarówno racjonalne motywy, jak i nie cofa się przed egoistycznym egzekwowaniem swoich interesów. To utrudnia życie tym bohaterom, którzy nie chcą angażować się w konflikt po żadnej ze stron, albo dążą do jego zażegnania.

Fabuła skonstruowana jest z rozmachem. Początkowo zastanawiałem się, czy i jak autor chce te wszystkie wątki połączyć w jednej powieści. Należy docenić McAuleya za konsekwencję w tym zakresie i precyzyjne prowadzenie fabuły. Ta zaś nie wydaje się początkowo dynamiczna. Wszystkie kawałki łączą się ze sobą i oddziałują na siebie, ale trwa to trochę powieściowego czasu. To, że akcja nie wydaje się dynamiczna dla najniżej podpisanego, jest atutem tej powieści. Autor daje miejsce i czas na rozwinięcie swoich pomysłów. A przyznać należy, iż nie skupia się tylko na prowadzeniu bohaterów z punktu do punktu. McAuley nasyca fabułę porządnym, ale strawnym elementem science, który w połączeniu z tą „atrakcyjniejszą” (przygodową czy akcyjną) częścią fabuły nie czyni powieści wykalkulowanym hard science fiction. Wręcz przeciwnie, elementy naukowe (chyba z dziedziny, w której specjalizuje się autor) są podane w interesujący sposób. Przyznaję, że bardziej mnie interesowały, niż „przygodowa”, czysto „akcyjna”, bądź militarna i polityczna warstwa powieści. W zasadzie zatem, każdy fan fantastyki, niezależnie od upodobań, powinien znaleźć tu coś dla siebie. A przy tym nie ma tu niestrawnego pomieszania stylów czy gatunków.

Przy ocenie tej powieści nie można zapominać o tym, że to dopiero początek. Choć fabuła „Cichej wojny” stanowi w miarę spójną całość, to jednak oczywiste jest, że poszczególne wątki będą kontynuowane w kolejnych częściach. Gdyby Paul McAuley był debiutantem, to w związku z powyższym, byłby to debiut zaskakujący. To doskonały, doświadczony pisarz, którego warto odkryć na nowo. „Lżejszy” od twórczości Alastaira Reynoldsa, ale „cięższy” od Petera F. Hamiltona, Iana Douglasa czy Michaela Cobleya. Trudno przewidywać, czy polscy czytelnicy polubią „Cichą wojnę” i czy - w związku z tym - warto będzie kontynuować wydawanie kolejnych części. Ja po nie sięgnę na pewno, nawet jeśli polski wydawca odpuści.