Po świeżym i bardzo obiecującym „Zoo City” trafiła do Polski kolejna powieść Lauren Beukes, czyli wydane przez Rebis „Lśniące dziewczyny”. Zmienia się arena akcji (z Johannesburga na Chicago i jego okolice), zmienia jej czas (z  nieodległej przyszłości w nieodległą przeszłość), ale przede wszystkim ton fabuły i sposób prowadzonej narracji. Czy na korzyść?

Harpera Curtisa, stosunkowo młodego (anty)bohatera powieści spotykamy po raz pierwszy w 1974 roku, gdy przekazuje sześcioletniej Kirby pomarańczowego konika, „jeden z przedmiotów, które wszystko łączą”. Szybko orientujemy się, że klucz do tego wydarzenia leży w listopadzie 1931 roku, kiedy to Harper trafia najpierw do szpitala, a potem do Domu. Domu, czyli miejsca będącego jednocześnie bramą, kluczem, wzorem i motywacją kolejnych wizyt mężczyzny u młodych, wyróżniających się odwagą, zdolnościami, wytrwałością czy urodą kobiet. Pierwsze odwiedziny Harpera u każdej z „lśniących dziewczyn” wiążą się z przekazaniem jej pochodzących z innego czasu drobiazgów, drugie zaś niemal nieuchronnie kończą się brutalnym morderstwem. Jedynym wyjątkiem jest właśnie Kirby, uratowana w 1989 roku od śmierci przypadkowo, poniekąd przez towarzystwo swojego psa. Opowiadana w powieści historia przeplata kolejne podróże w czasie i zbrodnie Harpera z poszukiwaniami Kirby, która za wszelką cenę chce odnaleźć swojego niedoszłego zabójcę.

„Lśniące dziewczyny” to nie kryminał (w końcu zbrodniarza poznajemy tu w pierwszej scenie – a wątpliwości co do jego natury wyjaśnia nam szybko klasyczna operacja oderwania nóżek trzmielowi, z którym bawi się Kirby), a raczej powieść sensacyjna z elementami fantastycznymi. Sprawia wrażenie pisanej zgodnie z wszelkimi zasadami współczesnej sztuki tworzenia thrillerów: rozdzialiki są miniaturowe, postaci jasno zarysowane, akcja zaś płynie szybko, okraszana od czasu do czasu dawką bezpośrednio serwowanej brutalności. Ofiary przemocy to sztandarowy przegląd dzielnych, niezależnych kobiet: jest samotna matka, jest przebojowa architektka-lesbijka, jest działaczka organizacji proaborcyjnej, jest i transwestytka. Wszystko pasuje do wzorca zachwalanego na kursach twórczego pisania i... niestety chwilami drażni. Nie sposób się pozbyć wrażenia, że Beukes, może pod wpływem swojego rodzimego wydawcy, postanowiła napisać książkę przebój. Kiedy czyta się zamykające powieść podziękowania autorki, opisującej staranne studia związane z przeszłością Chicago i jego mieszkańców, narzuca się pytanie: czy nie lepiej pisać o czymś, co się po prostu zna i czuje? Fundamentalny motyw fabuły, czyli przenoszone przez Harpera przedmioty, wydaje się od pewnego momentu po prostu narzędziem służącym wyłącznie temu, żeby dać Kirby szansę wykrycia podróżującego w czasie zabójcy, a tym samym umożliwić autorce zamknięcie historii. W odbiorze powieści nie pomagają często nienajszczęśliwsze przekład i redakcja – o ile już w „Zoo City” tłumaczka wyraźnie nadużywała przypisów, to tu widać dużo więcej ewidentnych potknięć, sprawiających wrażenie, że przy pracy nad tłumaczeniem zabrakło czasu i staranności.

„Lśniące dziewczyny” mają też plusy: to wiarygodna, żywa postać Dana Velasqueza, współpracującego z Kirby redaktora miejskiej gazety; pomyślne zmierzenie się z zadaniem poprowadzenia dużej części narracji z punktu widzenia seryjnego mordercy, wreszcie zakończenie, które choć fabularnie może się wydawać rozczarowujące, jest po prostu uczciwe: ci, którzy liczą na podanie źródła manii seryjnego zabójcy czy na czytelną interpretację mechanizmów rządzących Domem, zawiodą się. Upiorna struktura obsesji jest wewnątrz pusta, jej rozmontowanie pokazuje, że za dekoracjami nie kryje się nic. Nie da się uciec w wyjaśnienia oparte na tajemnych spiskach, traumatycznych dramatach z dzieciństwa, mechanizmach pochodzących z innego świata. Prawda jest szara. A jednocześnie nadal równie uderzająca.

Trudno powiedzieć, czy autorce, która zresztą niedawno odwiedziła Polskę, uda się podbić „Lśniącymi dziewczynami” nasz rynek. Nawet jeśli tak będzie, to literacko po „Zoo City” można było liczyć na znacznie więcej.