NAST.pl
 
Komiks
  Facebook
Facebook
 
Forum

  RSS RSS

 Strona główna     Zapowiedzi     Recenzje     Imprezy     Konkursy     Wywiady     Patronaty     Archiwum newsów     Artykuły i relacje     Biblioteka     Fragmenty     Galerie     Opowiadania     Redakcja     Zaprzyjaźnione strony   

Zaloguj się tutaj! | Rejestruj

Patronat

Bordage, Pierre - "Paryż. Lewy brzeg"

Nayler, Ray - "Góra pod morzem" (czarna)

Ukazały się

Nayler, Ray - "Góra pod morzem" (czarna)


 Nayler, Ray - "Góra pod morzem" (niebieska)

 Kingfisher, T. - "Cierń"

 Howard, Robert E. - "Conan. Księga pierwsza"

 Maas, Sarah J. - "Dom płomienia i cienia"

 Lloyd Banwo, Ayanna - "Kiedy byłyśmy ptakami"

 Jadowska, Aneta - "Tajemnica domu Uklejów"

 Sablik, Tomasz - "Mój dom"

Linki

Wolski, Marcin - "Jedna przegrana bitwa"
Wydawnictwo: Narodowe Centrum Kultury
Cykl: Zwrotnice czasu. Historie alternatywne
Data wydania: Sierpień 2010
Oprawa: twarda
Format: 135x195 mm
Liczba stron: 432



Wolski, Marcin - "Jedna przegrana bitwa"

A gdy cudu zabrakło...

Bitwa Warszawska z 1920 roku jest zaliczana do grona tych starć, które zmieniły losy Europy, a może i całego świata. I nie ma w tym cienia przesady. Sukces wojsk polskich pozwolił nie tylko ocalić naszą niepodległość, ale także na 20 lat powstrzymał ekspansję komunizmu. Co jednak stałoby się, gdyby Armia Czerwona wygrała? „Jedna przegrana bitwa” Marcina Wolskiego stara się dać odpowiedź na to pytanie.
Ostatnimi czasy Nadredaktor stał się specjalistą od historii alternatywnych. Kilka lat temu zaskoczył czytelników „Alterlandem” z trzema odmiennymi wizjami Polski, a nie tak dawno kreślił w „Wallenrodzie” odmienną wersję II wojny światowej. Obie książki łączyło jedno – w ostatecznym rozrachunku dzieje naszej ojczyzny zmieniały się na lepsze lub przynajmniej – nie stawały się gorsze. Tymczasem najnowsze dzieło Wolskiego to historia naszej klęski.
Zniewolony naród poddawany od lat komunistycznej indoktrynacji tkwi w marazmie. Brakuje ludzi mogących stać się wzorami do naśladowania, a słowa „wolność” i „niepodległość” uległy zapomnieniu. Powoli przestajemy być Polakami, stajemy się obywatelami Europejskiego Związku Socjalistycznych Republik. Czy jest jeszcze nadzieja na odwrócenie złej karty? Główny bohater książki, alter ego samego autora, Marcin Wolak, otrzymuje pamiętniki ojca, a tym samym sposobność do zmiany własnego życia i losów świata.
Już z powyższego opisu wynika, że Wolski pisząc „Jedną przegraną bitwę” oparł się na własnej, sprawdzonej metodzie. Alternatywna wizja dziejów świata, jednostka wrzucona w tygiel historii, quasi szkatułkowa konstrukcja powieści. O ile jednak suma tych elementów dała pozytywny rezultat w wypadku „Wallenroda” czy „Noblisty”, tutaj rozczarowała.
Zacznijmy od początku. Nie można odmówić autorowi umiejętności snucia opowieści. Wolski przekonująco ukazuje przyczyny klęski Polaków w 1920 roku oraz konsekwencje tego wydarzenia dla naszego kontynentu. I tak stajemy się świadkami podboju Europy, konfliktu z USA, sukcesów i porażek światowego komunizmu. Nie zabrakło także miejsca dla wizji Polskiej Republiki Socjalistycznej – kraju zsowietyzowanego, o zauważalnych na każdym kroku śladach zniewolenia (budynki, instytucje, święta, kultura). Przedstawione fakty wydają się być realne, następstwa kolejnych wydarzeń logiczne, a ich konsekwencje – prawdopodobne. Szkoda tylko, że w tym wszystkim brakuje iskry bożej, która czyniłaby tę wizję ciekawszą. Być może odbiór powieści Wolskiego nie jest najlepszy dlatego, że bezsilnie obserwujemy proces powstania Imperium Zła, a autor raz za razem niweczy wszelkie nadzieje na jego klęskę. Inna sprawa, że sama alternatywna historia dwudziestolecia międzywojennego nie jest aż tak zajmująca, jak zmieniony przebieg II wojny światowej przedstawiony w „Wallenrodzie” czy „Alterlandzie”. A może w końcu zniechęca, miejscami podręcznikowy, styl autora?
Nie przekonuje także sam bieg historii. Rozumiem, że autor specjalnie umieszcza analogiczne wydarzenia, ale dlaczego powtórka z wydarzeń marcowych 1968 roku albo pamiętny zamach w Dallas muszą mieć miejsce w zmienionej rzeczywistości? Czy tworzenie alternatywnych historii nie daje prawa do zerwania z historycznym determinizmem?
Sytuację nieco ratują pojawiający się na kartach książki politycy, generałowie, ludzi kultury sztuki – raz w rolach znanych ze „zwykłej” historii, innym razem w odmienionych rolach. Widać przy tym u Wolskiego wiarę w moc sprawczą jednostki. W „Jednej przegranej bitwie” wszystkie nieszczęścia zaczynają się od śmierci Józefa Piłsudskiego, symbolem nadziei staje się Jan Pawłowicz, Orson Welles kręci „Obywatela Kane’a”, a Kennedy zostaje prezydentem. Z drugiej strony, czy konieczne było – znów, jak w „Alterlandzie” – używać postaci zabójcy księdza Popiełuszki?
W końcu sama konstrukcja książki. Podobnie jak to miało miejsce w kilku ostatnich książkach Wolskiego (m.in. „Trylogia optymistyczna”), mamy tu do czynienia z dwutorową narracją. Na bieżąco obserwujemy losy Marcina Wolaka, a z fragmentów pamiętnika poznajemy losy jego ojca oraz całą alternatywną otoczkę. Pomysł sprawdzony, ułatwiający narrację, ale tym razem jego wykonanie jest co najwyżej poprawne. Wątek Marcina to czasem klasyczna „wolszczyzna”1) (ucieczka z Egiptu), a czasem przydługa saga rodzinna (epizod amerykański). Niestety przez większość książki stopień zainteresowania losami Wolaka i jego najbliższych określiłbym jako letni, gdyż autorowi nie udało stworzyć się ani jednego bohatera, który byłby w stanie przyciągnąć uwagę czytelnika. Z kolei część „pamiętnikarska” to, jak już wspomniałem, głównie bryk z historii alternatywnej. O ile jednak w „Wallenrodzie” główna bohaterka brała aktywny udział w kształtowaniu rzeczywistości, tutaj poza epizodem z 1920 roku, autor pamiętnika jest tylko jednym z milionów Polaków, którym przyszło żyć w opisywanej rzeczywistości. Tym bardziej zastanawia jego ogromna, szczegółowa wiedza historyczna, miejscami wykraczająca poza możliwości zwykłego człowieka. Jeśli czytamy o fałszowaniu historii i blokadzie informacji, a chwilę później szczegółowo opisywane są zakulisowe gry polityków – zarówno radzieckich, jak i amerykańskich – to można się zdziwić.
„Jedna przegrana bitwa” to także okazja do wglądu w przekonania samego autora. Nie powinno zatem dziwić mocne zaakcentowanie roli kościoła czy uczynienie z Jana Pawłowicza jednej z kluczowych postaci. Nie wiem za to, w jakich kategoriach można traktować gloryfikowanie ostrego kursu polityki Johna Edgara Hoovera w USA – niespełnione marzenie czy tylko autorska wizja?
Na koniec kilka ciepłych słów o wydaniu. Narodowe Centrum Kultury znów uraczyło nas powieścią w solidnej twardej oprawie, z dwiema mapkami. Do tego dochodzi indeks występujących postaci, „alternatywne” tablice chronologiczne oraz posłowie dr hab. Grzegorza Nowika na temat Bitwy Warszawskiej. Tak właśnie powinno wydawać się książki. Może tylko papier mógłby być lepszy.
„Jedna przegrana bitwa” nie jest złą powieścią, po prostu czegoś w niej brakuje. Trochę więcej akcji, bardziej zajmujących bohaterów, a może szczypty optymizmu? W rezultacie najnowsze dzieło Marcina Wolskiego bardziej sprawdza się jako wizja niż dzieło literackie. Niemniej zachęcam do lektury – takiej książki jeszcze u nas nie było.



1) Sensacyjna intryga okraszona licznymi pościgami, walką wywiadów, romansem, a także niespodziewanymi zwrotami akcji.



Autor: Adam "Tigana" Szymonowicz


Dodano: 2011-01-03 20:36:11
Komentarze
-Jeszcze nie ma komentarzy-
Komentuj


Artykuły

Plaża skamielin


 Zimny odczyt

 Wywiad z Anthonym Ryanem

 Pasje mojej miłości

 Ekshumacja aniołka

Recenzje

Hoyle, Fred - "Czarna chmura"


 Simmons, Dan - "Modlitwy do rozbitych kamieni. Czas wszystek, światy wszystkie. Miłość i śmierć"

 Brzezińska, Anna - "Mgła"

 Kay, Guy Gavriel - "Dawno temu blask"

 Lindgren, Torgny - "Legendy"

 Miles, Terry - "Rabbits"

 McCammon, Robert - "Królowa Bedlam"

 Simmons, Dan - "Czarne Góry"

Fragmenty

 Mara, Sunya - "Burza"

 Mrozińska, Marta - "Jeleni sztylet"

 Brzezińska, Anna - "Mgła"

 Rothfuss, Patrick - "Wąska droga między pragnieniami"

 Clarke, Arthur C. & Lee, Gentry - "Ogród Ramy"

 Sablik, Tomasz - "Próba sił"

 Kagawa, Julie - "Żelazna córka"

 Pratchett, Terry - "Pociągnięcie pióra. Zaginione opowieści"

Projekt i realizacja:sismedia.eu       Reklama     © 2004-2024 nast.pl     RSS      RSS