Przeszło rok musieli czekać wielbiciele cyklu „Oko Jelenia” Andrzeja Pilipiuka na kolejny tom. Sporo, jak na „stachanowskie” normy autora, dla którego dzień bez pisania jest dniem straconym. Oczekiwanie dłużyło się tym bardziej, że zakończenie „Pana Wilków” sugerowało nie lada atrakcje. Po raz kolejny okazało się jednak, że z dużej chmury mały deszcz i „Triumf lisa Reinicke” trzeba zaliczyć do najsłabszych odsłon serii.

Zawodzi przede wszystkim fabuła. Nie wiem z ilu tomów ma ostatecznie składać się „Oko Jelenia”, w zapowiedziach są jeszcze dwa, ale czytając najnowszy odniosłem wrażenie, że Pilipiuk świadomie zwalnia tempo opowiadanej historii. Dowody? Niewnoszący nic do cyklu pobyt Marka w gdańskim więzieniu czy wątek żony kata. Chyba, że autor postawił sobie za punkt honoru pokazanie, niejako z autopsji, różnic pomiędzy ówczesnym a dzisiejszym wymiarem sprawiedliwości. Warunki i zwyczaje panujące w lochach, metody śledcze, działanie sądów w XVI-wiecznej Polsce – są to rzeczy bez wątpienia ciekawe, ale nie wpływają one korzystnie na tempo prowadzenia fabuły. W efekcie, pomimo ponad czterystu stron objętości, poszukiwania tytułowego Oka Jelenia drepczą w miejscu i dopiero pod sam koniec powieści następuje mały przełom.

Książce nie pomaga również fakt szybkiego pożegnania się z czytelnikami bodajże najbarwniejszej postaci cyklu kozaka Maksyma. Zarówno Staszek, jak i Hela, nie wspominając o siedzącym w lochu Marku nie są w stanie zrekompensować tej straty. Staszek w tym tomie to klasyczna postać zakochanego młodzieńca. Wrodzona nieśmiałość w stosunku do kobiet w połączeniu z nieznajomością obyczajów powodują więcej niezręczności niż pożytku. Co prawda kolejne wydarzenia zmuszają go do wejścia w rolę mężczyzny, ale w głębi duszy wciąż pozostaje nastolatkiem z przełomu XX i XXI wieku. Mało ciekawie prezentuje się także Hela, która rozdarta między uczuciami a wyuczonymi konwenansami sprawia wrażenie osoby niezdecydowanej.

Pewne nadzieje można było wiązać z nowowprowadzoną postacią gdańskiego justycjariusza (odpowiednik naszego szefa policji), Grzegorza Grota – jednak jego postać wydaje mi się niedopracowana. Spod pióra Pilipiuka wyszedł portret służbisty, który w imię złożonych na niego obowiązków działa wbrew własnej logice czy przeczuciom. Co więcej, autor nie potrafił się zdecydować, czy postać Grota ma być jednoznacznie pozytywna, czy negatywna. Trudno jest ocenić osobę, która najpierw torturuje jednego z bohaterów, by za chwilę udzielić pomocy drugiemu. Przy czym nie wyczuwa się tu złożoności charakteru, a wszystko wynika ze specyficznego podejścia do obowiązków.

Nie można za to nic zarzucić przedstawianiu życia codziennego gdańszczan z okresu rządów ostatnich Jagiellonów. Widać tu iście katorżniczą pracę pisarza, aby zgadzało się każde miejsce, krój strojów czy sposób wykonania poszczególnych przedmiotów. Zdania jednak nie zmieniam i wciąż uważam, że Gdańsk opisany przez Jacka Komudę w „Galeonach wojny” jest miejscem dużo ciekawszych, żywszym, niż ten z kart książek Pilipiuka. Nawiasem mówiąc, spostrzegawczy czytelnik odnajdzie w trakcie lektury i samego pana Jacka. Zresztą takich żartów w książce znajduje się więcej (więzienne majaki Marka) i mile urozmaicają one przedzieranie się przez nudnawą fabułę powieści.

Co dalej? Przed nami, jak już wspomniałem, jeszcze co najmniej dwa tomy cyklu. Nie łudźmy się jednak, że autor nagle zmieni styl pisania i otrzymamy zupełnie inne książki. Jeśli już, to raczej liczyłbym na bardziej wartką fabułę, która zacznie przynosić konkretne rozwiązania. „Triumf lisa Reinicke” zawodzi. Nudna, ciągnąca się niczym wenezuelska telenowela intryga; nijacy bohaterowie, średni styl pisarski. Tylko czy moje wywody mają jakiś sens? Podejrzewam, że miłośników twórczości Wielkiego Grafomana i tak nie przekonam. A osoby mające zamiar dopiero poznać przygody bohaterów „Oka Jelenia” sięgną po wcześniejsze tomy.