„Valentine Pontifex” to trzeci tom Majipooru. Konstrukcyjnie i fabularnie przypomina część pierwszą. O ile tom drugi był zbiorem opowiadań, spiętych wspólną fabularną klamrą, o tyle tom trzeci wraca do powieściowej formy i skupia się ponownie na historii Lorda Valentine’a, przy czym na postać równorzędną wobec tytułowej wyrasta Hissune (epizodycznie obecny w „Zamku Lorda Valentine’a” i spajający „Kroniki Majipooru”).

Na Majipoorze, który nigdy nie zaznał głodu ani poważniejszych społecznych niepokojów, zaczynają się dziać rzeczy złowieszcze – tajemnicze choroby niszczą plony, a wraz z głodem zaczyna chwiać się polityczna równowaga planety i harmonia jej ekosystemu. Popularność zdobywają pradawne wierzenia, które wieszczą koniec aktualnego porządku. Rośnie napięcie i społeczny niepokój, a Lord Valentine realizuje tymczasem swój nieprzenikniony i kontrowersyjny plan pokojowego porozumienia ze Zmiennokształtnymi, podejrzewanymi o inspirowanie serii nieszczęść.

Mozolnie budując napięcie i mnożąc niepokojące zjawiska, Silverberg przygotowuje scenę pod wydarzenia o wielkiej skali, jednak nie sięga wysoko postawionej sobie poprzeczki i finałowi wyraźnie brakuje rozmachu. Ta przypadłość widoczna była już w pierwszym tomie, gdy wędrówka na „Zamek Lorda Valentine’a” była pasjonująca, dopóki rozgrywała się w kameralnym gronie wyrazistych bohaterów, gdy zaś stała się polityczną i militarną rozgrywką o zasięgu globalnym, straciła na wyrazistości i stała się suchym, skrótowym reportażem. Tyle tylko, że pierwszemu tomowi – z uwagi na inne zalety – łatwiej było ową dysproporcję wybaczyć. Tym razem jednak przeciągnięty ponad miarę wstęp nie jest aż tak intrygujący, a gdy zniecierpliwiony czytelnik dociera w końcu do momentu, w którym spodziewa się zebrać owoce długiego oczekiwania – finał okazuje się zdawkowy i rozczarowujący. Choć fabuła wiedzie Majipoor nad skraj przepaści, relacje z zagrożonego świata nie budzą zbytnich emocji.

Rozczarowuje też powrót do pamiętanych z „Zamku...” bohaterów. Valentine i czarny charakter, któremu stawi czoła, wydają się nieznośnie sztampowi, zaś przyjaciele Valentine’a, z chwilą oderwania ich od żonglerki i rozpoczęcia nowego życia na dworze Koronala, stracili swoją wiarygodność i wyrazistość – Silverberg albo nie podołał zadaniu przedstawienia ich psychologicznej przemiany, albo popełnił błąd nie żegnając się z nimi na wspomnianym rozdrożu. Carabella, Deliamber, Lisamon czy Zalzan Kavol pojawiają się na kartach powieści, ale są już tylko cieniami – ich działaniom brakuje złożonych motywów, a relacje z Valentinem są zupełnie płaskie i bezbarwne. Wyjątek stanowi Hissune, którego kariera stanowi jeden z istotniejszych wątków powieści, ale i jemu brakuje odrobiny zaskoczenia i wiarygodności.

Książka broni się raczej wątkami i światem, które przykuły uwagę i zjednały sobie sympatię w poprzednich dwóch tomach. Po trzeci sięga się z nadzieją na powrót w znajome strony i pod tym względem „Valentine Pontifex” spełnia oczekiwania fanów cyklu. Dzięki staraniom polskiego wydawcy, nie brak też książce walorów estetycznych, a specjalnie zaprojektowany grzbiet idealnie komponuje się na półce z resztą tomów. Pozostaje odpowiedzieć sobie na pytanie – czy to wystarczy?