„Katedra” najprawdopodobniej do niedawna była najbardziej znanym utworem Jacka Dukaja. Swoją popularność zawdzięczała nie tyle nawet wartości literackiej czy pomysłowi, ale przede wszystkim reklamie, jaką zrobił jej film Tomka Bagińskiego, stworzony właśnie na podstawie tego opowiadania. Zapewne nie minę się daleko z prawdą, jeśli stwierdzę, że właśnie za sprawą nominowanej do Oscara animacji wiele osób spoza środowiska fantastycznego po raz pierwszy usłyszało o Dukaju.

W ramach wznawiania książek pisarza Wydawnictwo Literackie pod koniec 2008 roku ponownie wydało album zawierający opowiadanie „Katedra” oraz ilustracje i kadry z filmu Bagińskiego. Do tego nowego wydania dołączona została również płyta DVD z filmem oraz materiałami dodatkowymi.

O „Katedrze” napisano już wiele, a i utwór nie jest już nowy – pierwszy raz ukazał się w 2000 roku w zbiorze „W kraju niewiernych”. Nie będę po raz kolejny opisywał czy analizował fabuły. Wystarczy jedynie wspomnieć, że tekst powstał w okresie fascynacji autora tematyką religijną, czemu dał wyraz w licznych utworach. „Katedra” jest przykładem połączenia tych treści z typowym dla twardej fantastyki naukowej zestawem rekwizytów. Całość intryguje i - choć nie jest, moim zdaniem, najbardziej udanym z opowiadań Dukaja - z pewnością warto się z nią zapoznać. Być może czytelnik również dozna takiej fascynacji, jakiej efektem stał się film Bagińskiego?

A skoro już mowa o filmie... Od czasu jego premiery minęło kilka lat i technologia poszła bardzo do przodu. W związku z tym obecnie animacja nie prezentuje się zbyt oszałamiająco, można powiedzieć wręcz, że niektóre jej elementy wyglądają nierealistycznie, sztucznie. Animacje, a szczególnie te trójwymiarowe, są obecnie chyba najszybciej starzejącymi się obrazami – pod względem wizualnym rzecz jasna, bo przekaz i klimat to kwestie niezależne od technologii.

Na płycie z filmem zamieszczony został obszerny materiał poświęcony procesowi produkcji filmu. Bagiński opowiada w nim o wszystkich etapach składowych tworzenia obrazu, a także wyjaśnia wiele tajników technicznych stojących za przygotowaniem animacji. Choć jestem w tych kwestiach kompletnym laikiem, prezentowane zagadnienia były dla mnie jasne. A jednocześnie pozwoliły w pełni zrozumieć, jak mrówczej pracy wymaga przygotowanie nawet tak krótkiego filmu. Dodatkowo Bagiński nie owija w bawełnę i jasno przedstawia wady swojego dzieła, nie ukrywa też, że podczas samej produkcji cały czas się uczył i z niektórych elementów nie jest zadowolony.

Książka została bardzo ładnie wydana. Twarda oprawa i błyszczący papier sprawiają, że egzemplarz się nie niszczy i nawet po kilkukrotnej lekturze będzie bardzo dobrze wyglądać. Tekst opowiadania został rozrzucony na ponad stu stronach, poprzedzielany grafikami i kadrami z filmu. Choć nie wszystkie udało się dopasować treścią do danego momentu opowiadania (tym bardziej, że film jest bardziej efektem inspiracji niż wierną adaptacją), to i tak dodatkowo potęgują nastrój, przekładając na język obrazu wizję pisarza. W książce zamieszczono również concept arty i storyboard filmu. Całość sprawia naprawdę bardzo dobre wrażenie.

Album „Katedra” jest wydawnictwem przeznaczonym chyba przede wszystkim dla kolekcjonerów ładnych wydań, tudzież zagorzałych fanów Jacka Dukaja lub Tomka Bagińskiego. Nawet uwzględniając materiały na DVD, niewiele w nim nowych treści. Myślę, że doskonale może sprawdzić się w charakterze prezentu. Sam bym się za takowy z pewnością nie obraził.