NAST.pl
 
Komiks
  Facebook
Facebook
 
Forum

  RSS RSS

 Strona główna     Zapowiedzi     Recenzje     Imprezy     Konkursy     Wywiady     Patronaty     Archiwum newsów     Artykuły i relacje     Biblioteka     Fragmenty     Galerie     Opowiadania     Redakcja     Zaprzyjaźnione strony   

Zaloguj się tutaj! | Rejestruj

Patronat

LaValle, Victor - "Samotne kobiety"

Hoyle, Fred - "Czarna chmura"

Ukazały się

Kingfisher, T. - "Cierń"


 Howard, Robert E. - "Conan. Księga pierwsza"

 Lloyd Banwo, Ayanna - "Kiedy byłyśmy ptakami"

 Jadowska, Aneta - "Tajemnica domu Uklejów"

 Sablik, Tomasz - "Mój dom"

 Pilipiuk, Andrzej - "Czasy, które nadejdą"

 Szmidt, Robert J. - "Szczury Wrocławia. Dzielnica"

 Bordage, Pierre - "Paryż. Lewy brzeg"

Linki

Cyran, Janusz - "Ciemne lustra"
Wydawnictwo: Fabryka Słów
Data wydania: Sierpień 2006
Oprawa: miękka
Format: 125 x 195 mm
Liczba stron: 400
isbn-10: 83-89011-79-4



Cyran, Janusz - "Ciemne lustra"
nutka Posłuchaj recenzji w formacie mp3

Od pewnego czasu możemy zaobserwować na polskim rynku wydawniczym rozkwit rodzimej twórczości science fiction. W ostatnich kilku latach do księgarń trafiło kilka całkiem ciekawych książek z tego gatunku, napisanych zarówno przez doświadczonych pisarzy, takich jak Jacek Dukaj, ale także absolutnych debiutantów, jak Wawrzyniec Podrzucki, który od razu wystartował trylogią science fiction. Jednak dalej nie doczekaliśmy się polskiej powieści czy też zbiorku cyberpunkowego. Tą lukę postanowił wypełnić po części Janusz Cyran.

„Ciemne lustra” to dziesięć opowiadań i, jak reklamuje Fabryka Słów, dziesięć niezwykłych światów. I większość historii taka właśnie jest, niezwykła i dobrze napisana, choć początek tego nie pokazuje. Zarówno „Bigos polski”, historia o zamachu na Papieża, jak i teologiczne „Jerusalem”, to opowiadania po prostu słabe i nudne. Widać tu pewną nieporadność pisarską w konstruowaniu fabuły, nie odczuwa się jeszcze tego dreszczyku emocji, który towarzyszy kolejnym opowiadaniom. Szczególnie razi to w przypadku stylizowanego na mowę pogrzebową czy też raczej wystąpienie „Jerusalem”. Odniosłem wrażenie, że ten pseudofilozoficzny traktat, najkrótsze opowiadanie w zbiorze, znalazł się w „Ciemnych lustrach” zupełnie przez przypadek; ot, taka zapchajdziura. Na szczęście, początkowo odczuwany niesmak i znużenie szybko mija.

Już w kolejnym opowiadaniu, znakomitej „Sieci i Młocie”, należącej do zdobywającego ostatnio coraz większą popularność gatunku game-fiction zapoczątkowanego przez cykl Marcina Przybyłka o „gierczanym detektywie”, widać pewną ewolucję tak stylu, jak i samej fabuły. Opowiadanie nie jest już tak toporne i źle napisane jak „Bigos polski”, potrafi czytelnika zaciekawić; zawarte są też w nim pewne filozoficzne rozmyślania nad naturą samego człowieka; rozmyślania, które towarzyszyć nam będą do samego końca zbiorku

To zresztą charakterystyczne dla tej książki. Czasami pisarze science fiction i fantasy – choć fantasy już chyba rzadziej – starają się w swoich utworach przekazać swoją filozofię życia. Tak jak Ted Chiang, nawiązujący stylem i metafizyką tekstów do złotego wieku science fiction. Cyran nie stoi oczywiście na tym samym poziomie, jednak stara się ukazywać różne postawy człowieka wobec niezwykłych sytuacji, a jego samego przedstawia z różnych stron. W jednym z opowiadań mamy sadystycznego inspektora zajmującego się badaniami nad sztuczną inteligencją, prowadzącego śledztwo w sprawie tajemniczych wypadków w fabryce, w innym zaś - ludzi niewahających się pracować nad mózgami martwych ludzi. Czasami jednak te rozważania autorowi niespecjalnie wychodzą, jak we wspomnianym „Jerusalem”.

Oczywiście zbiorek Cyrana to przede wszystkim czyste s-f i widać, że autor najlepiej się czuje w opowiadaniach, w których może pokazać swoja wiedzę programisty. Takich tekstów jest sporo, a zagadnienia stricte techniczne, jak konstruowanie i roztrząsanie istoty sztucznej inteligencji czy wirtualnej rzeczywistości są opisywane bardzo, bardzo dobrze. Jest to charakterystyczna cecha tego pisarza, którą mogliśmy obserwować już w świetnie napisanym opowiadaniu „Teoria diabła”, zamieszczonym w „Nowej Fantastyce”. I większość opowiadań w „Ciemnych lustrach” jest właśnie przesycona pełnokrwistą fantastyką naukową, w której przy okazji jest miejsce na teologicznie lub metafizyczne rozważania filozoficzne.

Uwagę zwraca też wszechobecna w książce szarość rysowanej przyszłości. Unoszący się nad zbiorem klimat jest ponury i mroczny, przejmujący do szpiku kości, wywołujący dreszcz na plecach. Cyran nie jest tutaj futurologiem, nie pretenduje nawet do tego miana, ale zwracają uwagę jego – oby niecelne – obserwacje geopolityczne. Bo i z geopolityką będziemy mieli w „Ciemnych lustrach” do czynienia. Od rozważań na temat etyki polityka przyszłości w „Śpiochach w Ulro”, po zniemczone nazwy polskich miast i bohaterów w dziejącym się w przyszłości „Żabim królu”. Nie każdemu taka wizja świata może przypaść do gustu.

Nie jest to niestety Ted Chiang czy Jacek Dukaj, ani Artur C. Clarke. Cyran z resztą do miana fantasty-filozofa chyba jednak nie pretenduje. Filozoficzne rozmyślania snute przez autora, choć ciekawe, służą tylko uatrakcyjnieniu tekstu, a nie pewnej misji nauczania „gawiedzi”. W porównaniu do wymienionych autorów jest to mocna, ale jednak tylko druga liga.

Czy zatem krytykuję tę książkę? A skąd! Większość opowiadań mi się podobała. Jedne, jak nieszczęsne „Jerusalem”, mniej, zaś inne, jak np. „Żabi król” – bardzo. Ten ostatni przywodzi trochę na myśl znakomitych „Pasażerów” Silverberga, choć oczywiście zgodnie z Cyranowym stylem nastawiony jest na technikę. I tu i tu mamy tajemniczych przybyszów, kontrolujących poczynania ludzi, choć w opowiadaniu Cyrana nie do końca wiadomo, czy są to ludzie z innego wymiaru, alternatywnej rzeczywistości, czy może naprawdę, jak sądzi jeden z bohaterów, kosmici.


Ocena: 8/10
Autor: Żerań


Dodano: 2006-09-20 19:08:53
Komentarze

Sortuj: od najstarszego | od najnowszego

Szenk - 08:05 21-09-2006
1. "Bigos polski" - Nowa Fantastyka 6 (225) 2001
2. "Jerusalem" - Fantastyka 11 (74) 1988
3. "Sieć i młot" - Nowa Fantastyka 9 (120) 1992
4. "Ciemne lustra" - Nowa Fantastyka 3 (198) 1999
5. "Śpiochy w Ulro" - Nowa Fantastyka 5 (152) 1995
6. "Żabi król" - Nowa Fantastyka 2 (173) 1997

Ciekawy jestem pozostałych czterech opowiadań, ale podejrzewam, że również były wcześniej publikowane. Zastanawiałem się nad kupnem tej książki, ale skoro wszystkie opowiadania już mam - nie opłaca mi się zbytnio ją kupować.

PS. Może ktoś podać tytuły pozostałych czterech utworów zawartych w tym zbiorze?

Żerań - 09:37 21-09-2006
No problem. Przy czym nie miałem pojęcia, że większość opowiadań była jiż drukowana. Nie moje czasy. Gdybym wiedział, pewnie bym ciut ciut niżej ocenił. Chociaż...sam nie wiem, opowiadanka mi się czytało b. dobrze.

A te nowe opowiadania to:

1. Wylęgarnia
2. Licytacja
3. Behemot
4. Róża Antarktydy.

Szenk - 11:03 21-09-2006
Dzięki, czyli jednak nic nowego pod słońcem:
7. "Wylęgarnia" - Nowa Fantastyka 3 (125) 1993
8. "Licytacja" - Nowa Fantastyka 3 (246) 2003
9. "Behemot" - Nowa Fantastyka 4 (163) 1996
10. "Róża Antarktydy" - Nowa Fantastyka 5 (236) 2002.

Ale bym się zdenerwował, gdybym wrócił do domu z tym zakupem i stwierdził, że wszystkie opowiadania już mam :)

Książka w takim razie przeznaczona jest dla młodszych ludzi, którzy nie mają starych numerów NF, albo dla maniakalnych maniaków literatury fantastycznej, którzy będą chcieli mieć te opowidania "w kupie" :)

Zaś co do oceny opowiadań... hm.... szczerze mówiąc to chyba będę je musiał ponownie przeczytać, bo niewiele pamiętam :oops:

Komentuj


Artykuły

Plaża skamielin


 Zimny odczyt

 Wywiad z Anthonym Ryanem

 Pasje mojej miłości

 Ekshumacja aniołka

Recenzje

Hoyle, Fred - "Czarna chmura"


 Simmons, Dan - "Modlitwy do rozbitych kamieni. Czas wszystek, światy wszystkie. Miłość i śmierć"

 Brzezińska, Anna - "Mgła"

 Kay, Guy Gavriel - "Dawno temu blask"

 Lindgren, Torgny - "Legendy"

 Miles, Terry - "Rabbits"

 McCammon, Robert - "Królowa Bedlam"

 Simmons, Dan - "Czarne Góry"

Fragmenty

 Mara, Sunya - "Burza"

 Mrozińska, Marta - "Jeleni sztylet"

 Brzezińska, Anna - "Mgła"

 Rothfuss, Patrick - "Wąska droga między pragnieniami"

 Clarke, Arthur C. & Lee, Gentry - "Ogród Ramy"

 Sablik, Tomasz - "Próba sił"

 Kagawa, Julie - "Żelazna córka"

 Pratchett, Terry - "Pociągnięcie pióra. Zaginione opowieści"

Projekt i realizacja:sismedia.eu       Reklama     © 2004-2024 nast.pl     RSS      RSS